මාර්තු මාසයේදී ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක මහතාගේ ලේකම් විසින් සියලුම අමාත්‍යාංශවල ලේකම්වරුන් වෙත චක්‍රලේඛයක් නිකුත් කරමින් සඳහන් කර තිබුණේ, ජාතික ජන බලවේගයේ මැතිවරණ ප්‍රකාශනය වන "සශ්‍රීක රටක්, අලංකාර ජීවිතයක්" ඔවුන්ගේ ජාතික ප්‍රතිපත්ති රාමුව ලෙස පිළිගැනීමට එම මාසයේම ගත් කැබිනට් තීරණයක් පිළිබඳවයි.
එසේම එහි සඳහන් වූයේ "සියලුම අමාත්‍යාංශ තමන් සඳහා හඳුනාගත් යුතුකම් සමාලෝචනය කර, ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලය වෙත යෝජිත සංශෝධන දන්වා ඇති බවයි. අවසන් කරන ලද ඉලක්ක චක්‍රලේඛය සමඟ ප්‍රසිද්ධියේ නිකුත් නොකළ ඇමුණුමක ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදී.
සන්ඩේ ටයිම්ස් පුවත්පත ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලයට RTI ඉල්ලීමක් ඉදිරිපත් කිරීමෙන් මෙම ඇමුණුම ලබාගෙන තිබේ. අධිකරණ හා ජාතික ඒකාබද්ධතා අමාත්‍යාංශය යටතේ ඇති විශාල යෝජනා සංඛ්‍යාවක් අතර - "2022 විරෝධතා සම්බන්ධ විසඳුම් නොලැබූ හා නඩු නොපවරන ලද සිද්ධීන්ට පිළියම් යෙදීම සහ නිසි ක්‍රියාපටිපාටි සමඟ නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග කඩිනම් කිරීම" ඇතුළුව - "හිටපු ජනාධිපතිවරුන්ට හා ඔවුන්ගේ පවුල්වලට ලබා දෙන විශ්‍රාම වැටුප් හා විශේෂ වරප්‍රසාද අහෝසි කිරීම" යන යෝජනාව ඉවත් කිරීම "පිළිගෙන ඇත" ලෙස සලකුණු කර තිබේ. එසේම "රට තුළ හා රටින් පිටත රැකියා සඳහා සංක්‍රමණය වන පුද්ගලයන්ගේ ඡන්ද අයිතිය සුරක්ෂිත කිරීම" යන යුතුකමද ඉවත් කර ඇත.
අදාළ අමාත්‍යාංශයේ ක්‍රියාකාරී සැලැස්මේ "විධායක ජනාධිපති ධුරය අහෝසි කිරීම සහ විධායක බලතල නොමැති ජනාධිපතිවරයෙකු පාර්ලිමේන්තුව විසින් පත් කිරීම" යන යුතුකම රඳවා තබා ඇත.
මෙම වසරේ මුල් භාගයේදී වාර්තා වූයේ, ජනාධිපති දිසානායක මහතා විසින් පත් කරන ලද කමිටුවක් මෙම වරප්‍රසාද කප්පාදු කිරීමේ රජයේ අභිප්‍රාය ඉදිරියේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාමය බාධාවක් ඇති බව සොයාගත් බවයි. උදාහරණයක් ලෙස, සමහර ප්‍රතිලාභ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධන නොමැතිව අහෝසි කළ නොහැකි බව සොයාගෙන ඇත.
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 36(2) වගන්තියේ සඳහන් වන්නේ, "ජනාධිපති ධුරය භාර ගැනීමේදී, එම ධුරය දරන්නා පාර්ලිමේන්තුව විසින් තීරණය කරනු ලබන වැටුප් හා දීමනා ලැබීමට හා ඉන්පසුව එවැනි විශ්‍රාම වැටුපක් ලැබීමට හිමිකම් ලබයි. මෙම වගන්තිය සඳහා පසුව කරන ඕනෑම සංශෝධනයක්, අවලංගු කිරීමක් හෝ ප්‍රතිස්ථාපනයක් සහ මෙම වගන්තියට අනනුකූල ඕනෑම පසු නීතියක් හෝ එහි ඕනෑම විධිවිධානයක් ආපස්සට බලපැවැත්වීමක් නොවනු ඇත."
තවද, 36(4) වගන්තිය සඳහන් කරන්නේ, "පාර්ලිමේන්තුවට යෝජනා සම්මතයක් මගින් ජනාධිපති ධුරය දරන්නන්ගේ වැටුප, දීමනා හෝ විශ්‍රාම වැටුප් හිමිකම් වැඩි කළ හැකි නමුත්, අඩු නොකළ යුතුය."
හිටපු ජනාධිපතිවරුන්ට ලැබෙන වරප්‍රසාද අතර, නිල නිවාස, ආරක්ෂක සේවා, රථවාහන, කාර්ය මණ්ඩල හා අනෙකුත් විවිධ ප්‍රතිලාභ ඇතුළත් වේ. මේවා අහෝසි කිරීම ජාතික ජන බලවේගයේ මැතිවරණ ප්‍රකාශනයේ ප්‍රධාන පොරොන්දුවක් වූ අතර, එය දැන් ක්‍රියාත්මක කිරීමේ සැලසුම්වලින් ඉවත් කර ඇති බව පෙනේ.
තොරතුරු දැනගැනීමේ පනත යටතේ ලබාගත් මෙම තොරතුරු, රජයේ ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කිරීමේ විනිවිදභාවය පිළිබඳ ප්‍රශ්න මතු කරයි. ජනතාවට දුන් ප්‍රධාන පොරොන්දු ක්‍රියාත්මක කිරීමේදී ඇති වන බාධා පිළිබඳව පුළුල් සංවාදයක අවශ්‍යතාවය මෙය පෙන්නුම් කරයි.
ව්‍යවස්ථාමය බාධා තිබියදීත්, හිටපු ජනාධිපතිවරුන්ගේ වරප්‍රසාද සීමා කිරීම හෝ ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම සඳහා වෙනත් ක්‍රමවේද සොයා බැලීමේ හැකියාව පිළිබඳව අදහස් මතු වී තිබේ. කෙසේ වෙතත්, දැනට මෙම යෝජනාව ක්‍රියාකාරී සැලැස්මෙන් ඉවත් කිරීමෙන් පෙනී යන්නේ, මෙම ප්‍රශ්නය සම්බන්ධයෙන් ව්‍යවස්ථාමය සංශෝධන සඳහා මෙම අවස්ථාවේ රජය ප්‍රමුඛතාවයක් ලබා නොදෙන බවයි.
විධායක ජනාධිපති ධුරය අහෝසි කිරීමේ යෝජනාව තවමත් ක්‍රියාකාරී සැලැස්මේ රඳවා තබා ඇති බැවින්, අනාගතයේදී ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා අවස්ථාවක් ලැබෙන විට මෙම ප්‍රශ්නය නැවත සලකා බැලීමට ඉඩ ඇත.
එතෙක්, හිටපු ජනාධිපතිවරුන්ගේ වරප්‍රසාද පිළිබඳ ව්‍යවස්ථාමය ආරක්ෂණය දිගටම පවතිනු ඇත.
මේ අතර, රට තුළ හා රටින් පිටත රැකියා සඳහා සංක්‍රමණය වන පුද්ගලයන්ගේ ඡන්ද අයිතිය සුරක්ෂිත කිරීමේ යෝජනාව ද ඉවත් කිරීම පිළිබඳව සමාජ ක්‍රියාකාරිකයින් සහ විදේශගත ශ්‍රී ලාංකිකයන් අතර කනස්සල්ල ප්‍රකාශ වී තිබේ.
තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිය යටතේ මෙම ලේඛන ලබාගැනීම, රජයේ පොරොන්දු ක්‍රියාත්මක කිරීම පිළිබඳව සිවිල් සමාජයේ අධීක්ෂණය සඳහා වැදගත් මෙවලමක් බවත්, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලනයේ විනිවිදභාවය සහතික කිරීම සඳහා එවැනි ක්‍රියාමාර්ග අත්‍යවශ්‍ය බවත් පෙන්නුම් කරයි.