කම්කරු අමාත්‍ය සහ ආර්ථික සංවර්ධන නියෝජ්‍ය අමාත්‍ය ආචාර්ය අනිල් ජයන්ත ප්‍රනාන්දු මහතා ඩේලි මිරර් පුවත්පතට ලබාදුන් සම්මුඛ සාකච්ඡාවකදී සඳහන් කර ඇත්තේ ශ්‍රී ලංකාවේ මාසික තෙල් බිල ඩොලර් මිලියන 300-400ක් පමණ වන බවත්, එය පිරිවැය-ඵලදායී වන්නේ නම් ඇමරිකාවෙන් ආනයනය කිරීමට සලකා බැලිය හැකි බවත්ය.
කෙසේ වෙතත්, රජයෙන්-රජයට ගනුදෙනු යටතේ තෙල් මිලදී ගැනීමට බාධාවක් පවතින බවද අමාත්‍යවරයා පෙන්වා දී ඇත. ඒ, ඇමරිකාවේ ඉන්ධන වෙළඳාමට කිසිදු රාජ්‍ය ආයතනයක් සම්බන්ධ නොවන බැවිනි.
“අපට තෙල් ආනයනය කිරීමේ හැකියාව ගැන සාකච්ඡා කළ හැකියි. දැනට අපි ඇමරිකාවෙන් තෙල් ආනයනය කරන්නේ නැහැ. එයින් අදහස් කරන්නේ අපි අනෙකුත් ටෙන්ඩර් ක්‍රියාවලීන් නොසලකා හරිනවා කියන එක නෙවෙයි. පිරිවැය අපට සලකා බැලිය යුතු කරුණක්. මෙම විශේෂිත ගැටලුවට විසඳුම් දෙමින්, අපට වත්මන් පිරිවැයට සමාන පිරිවැයකින් ඒවා මිලදී ගැනීමට අවශ්‍යයි. එම අවශ්‍යතාවය සපුරාලන්නේ නම්, අපට එය කළ හැකියි. මුලදී අපි මෙය සාකච්ඡා කළා. අපට අනවශ්‍ය හෝ රජයෙන්-රජයට මිලදී ගැනීම් සඳහා යාමට අවශ්‍ය නම්, අපට ලංකා ඛනිජ තෙල් සංස්ථාව සිටිනවා. නමුත් එක්සත් ජනපදයේ තෙල් විකිණීමට එවැනි රාජ්‍ය ආයතනයක් නැහැ. එහි ආයතන පුද්ගලිකයි.”
පසුගිය වසරේ ශ්‍රී ලංකාවේ සමස්ත ඉන්ධන ආනයන වියදම ඩොලර් බිලියන 4.3ක් විය. ඇමරිකාව විසින් ශ්‍රී ලංකා නිෂ්පාදන සඳහා සිය වෙළඳපොළට ඇතුළුවීමේදී සියයට 30ක තීරුබදු පනවා ඇත. කෙසේ වෙතත්, මෙම තීරුබදු අනුපාතය තවදුරටත් අඩුකර ගැනීම සඳහා අගෝස්තු 1 වනදා දක්වා සාකච්ඡා කිරීමට ශ්‍රී ලංකාවට අවස්ථාව විවෘතව පවතී.
2024 වසරේදී ශ්‍රී ලංකාවේ ඇමරිකාවට අපනයන ඩොලර් බිලියන 3ක් වූ අතර, ඇමරිකාවෙන් ආනයන ඩොලර් මිලියන 368.2ක් විය. මෙය ශ්‍රී ලංකාවට ඩොලර් බිලියන 2.6ක වෙළඳ අතිරික්තයක් ඇති කළේය. ඇමරිකාව ශ්‍රී ලංකාවේ විශාලතම අපනයන වෙළඳපොළ වන අතර, ශ්‍රී ලංකාවේ සමස්ත අපනයනවලින් 27%ක් එයට හිමි වේ. ඇමරිකාවට ප්‍රධාන ශ්‍රී ලංකා අපනයන අතර ඇඳුම් පැළඳුම් ප්‍රමුඛ වේ.
මේ අතර, ලංකා ඛනිජ තෙල් සංස්ථාව (CPC) විසින් ඇමරිකාවේ භාවිතා කරන WTI බොරතෙල් සාම්පලයක් පිරිවිතර පරීක්ෂණයක් සඳහා ඉල්ලා ඇත. ශ්‍රී ලංකාව බොරතෙල් ටොන් 180,000ක් සහ පිරිපහදු කළ නිෂ්පාදන ටොන් 200,000ක් පමණ ආනයනය කරයි.
ඇමරිකාවෙන් ඉන්ධන තොගයක් පැමිණීමට දින 21ක් පමණ ගතවේ. කෙසේ වෙතත්, ලංකා ඛනිජ තෙල් සංස්ථාවේ ප්‍රභවයක් අනුව, ඇමරිකානු සමාගම් මෙහි ඉන්ධන සැපයීම සඳහා ටෙන්ඩර් ක්‍රියාවලියට සහභාගී වීමට සූදානම්ව සිටී.